جُستار شخصی؛ ژانری که از ماده‌ی خام زندگی شما، اثری هنری می‌سازد

برای علاقمندان به نویسندگیِ غیرداستانی

دوره‌ی جُستارِ شخصی؛ ژانری که از ماده‌ی خام زندگی شما، اثری هنری می‌سازد

 آیا حس می‌کنید در عمق مسائلِ ساده، زیادی غور می‌کنید و دقیق می‌شوید؟ آیا بیشتر اوقات صدای تحلیل‌گرِ توی سرتان را می‌شنوید که هر فکر و رفتاری را بیش از حد معمول انسانی‌اش، بررسی و موشکافی می‌کند؟ آیا خوداندیشیِ آغشته به شکاکیت‌تان، گاهی بلای تصمیم‌هایتان می‌شود و به خودتان می‌گویید کاش می‌توانستید مثل اکثر آدم‌ها، بیخیال شک وتردیدهایتان شوید؟ اگر این خصوصیات به ظاهر بیمارگونه را در خودتان حس می‌کنید، تنها نیستید. شاید شما هم برای جستارنویسی آفریده شده‌اید:

آیا من هم می‌توانم جستارنویس باشم؟

شهریور سال ۱۴۰۰ بود. اولین باری که نام جُستار به گوشم خورد. نمی‌دانستم  تعریف دقیقش چیست. درباره‌اش تحقیق می‌کردم و دوره‌های مختلف را می‌گذراندم اما هر بار سرگردان‌تر می‌شدم. تا مدت‌ها جرات نمی‌کردم بگویم جستار را می‌شناسم یا جستارنویس هستم. شاید شما هم در موقعیتِ ۵ سال قبل من باشید. شاید به خودتان در شناخت جُستار شک داشته باشید. شاید هم بشناسیدش اما مطمئن نباشید که نوشته‌هایتان جُستار محسوب می‌شوند یا نه. دورۀ پایه‌ی مدرسه‌ی جستار، برای همین منظور طراحی شده است. برای اینکه این ژانر را به شما بشناساند و بعد همراهی‌تان کند تا خودتان به پاسخ این سوال برسید که: «آیا من هم می‌توانم جستارنویس باشم؟»

جستارنویسی یکی از ایده‌آل‌ترین قالب‌های دوره‌ی ماست

ما در جُستار شخصی انسان واقعی را وصف می‌کنیم. انسان با همه‌ی تناقضات، پیچیدگی‌ها و دگرگونی‌های دایمی‌اش؛ چیزی که در دوران خودنمایی‌های اینترنتی، نایاب است. به همین دلیل در این دوران اهمیت جستارنویسی و روایت شخصی بیشتر از هر زمان دیگری‌ست. آدم‌ها با خواندن جستارهای شخصی کمتر احساس تنهایی می‌کنند چون به این درک می‌رسند که همه‌ی آدم‌های دیگر هم، به اندازه‌ی خودشان انسان هستند. انسان‌هایی با ضعف‌ها، تردیدها و ناتوانی‌های مشابه.

در جستارنویسی امکان ندارد شکست بخورید

حتی اگر هیچ‌کدام از جستارهایتان منتشر یا چاپ نشوند باز هم شما چیزی را از دست نمی‌دهید. جستارنویسی به شما دستاوردهایی فراتر از معروفیت و به چاپ رسیدن می‌دهد چون به قول مونتنی بیش از آنکه ما جستارهایمان را بسازیم، آن‌ها ما را می‌سازند.

با جستارنویسی از نو ساخته می‌شویم چون:

  • جستارنویسی به اندیشه‌ی سرگردان ما نظم و ساختار می‌بخشد.
  •  با جستارنویسی تضادهای درونی‌مان را حل می‌کنیم.
  • هر جستار راه‌حل ما برای کشف چیزی درباره‌ی خودمان است.

در جستارنویسی هرگز دچار کمبود ایده نمی‌شوید

جستارهای شخصی اغلب پیرامون اتفاق یا موضوعی ساده، ساخته و پرداخته می‌شوند. ور رفتن با مسائل ساده و دیدن آن‌ها از زاویه‌ای کم‌تر دیده‌شده، یکی از ویژگی‌های اصلی جستار شخصی است.

در واقع جستار شخصی، صورت مکتوب تجربه‌های ماست و ما تا زمانی که زنده هستیم در حال تجربه کردنیم. حتی تجربه‌ی روزمرگی‌های کسالت‌بارمان هم می‌توانند ایده‌ی نوشتن یک جستار باشند.

نویسندگان دیگر درباره‌ی جستارنویس بودن چه گفته‌اند؟

فرشته مولوی:

جستارنویس مجهز به استعداد یا عادت به اندیشه‌ورزی، مهارت در تجزیه و تحلیل قضایا و توان تفسیر و تعبیر است و به یاری این ابزارها مقصدی را می‌یابد که هیچ‌کس حتی خودش، از پیش برایش تعیین نکرده است. جستارنویس می‌کوشد به ریز و درشت جهان و سرشت بشری، از دید شخصی و نگاه شک‌آمیز خود بنگرد.

ویویان گورنیک:

جستار وقتی شکل می‌گیرد که نویسنده نه فقط به اعتراف، بلکه به تفحص در خویشتن مشغول شود. در نمونه‌های خوب جستار، ما در محضر ذهن سرگشته‌ای هستیم که دارد راهش را از میان تاریکی‌های خودش می‌یابد، حرکتی از قطعیت نایافته به بازبینیِ همراه با تفکر و خود‌شناسی روشن‌تر.

چرا حس کردم برای آموزش جُستارنویسی آماده‌ام؟

شهریور سال ۱۴۰۱ بود. وقتی تصمیم گرفتم نوشتن را به پای ثابت زندگی‌ام تبدیل کنم. اولین دوره‌ای که در زمینه‌ی نویسندگی شرکت کردم دوره‌ی روایت زندگی بود؛ دوره‌ای برای آموزش جُستارنویسی درحالیکه هنوز نمی‌دانستم جُستار چه نوع نوشته‌ایست. فقط می‌خواستم یک دوره‌ای، هر چه که شد، شرکت کنم. اینطور بود که اولین ملاقات من و جُستار، بدون هدف مشخص و تصادفی شکل گرفت. این یکی از معدود جاهایی‌ست که بخاطرش احساس خوش‌شانسی می‌کنم.

 

یک سال بعد از آن را در توهم جستارنویسی گذراندم. در برداشت‌های سطحی و بی‌مایه‌نویسی‌های حاصل از آن. در تا زمانی که به مدرسه‌ی نویسندگی آشنا شدم. آن سال‌ها روی دور شانس بودم.

مدرسه‌ی نویسندگی ایده‌ی مدرسه‌ی جستار را توی سرم انداخت. ایده‌ی اینکه روی شناختن یک نوع از نویسندگی، یعنی جستارنویسی چنبره بزنم و تا وقتی که نشناختمش، بیخیال نشوم. حالا از آن روز، یعنی شهریور ۱۴۰۳، ۵ سال می‌گذرد.

در تمام این ۵ سال روزی از زندگی‌ام نبوده که بدون جُستار و جُستارشناسی بگذرد. با تک‌تکِ جستارهای دومونتنی، پدر جُستارنویسی، نامه‌نگاری کرده‌ام و در جریان‌شناسيِ جُستار به حد بیشتر از لازم، موشکافی کرده‌ام. مجموعه‌جُستاری به فارسی منتشر نشده که نخوانده باشم و یکی از تلاش‌های هرروزه‌ام برای تسلط روی زبان انگلیسی، خواندن جستارهای روز منتشرنشده بوده است.

 

۵ سال کار تخصصی روی این ژانر نوشتاری و با این توصیفات، فکر می‌کنم شما هم با من هم‌نظر باشید که فرد مناسبی برای آموزش جُستارنویسی هستم.

اما اگر باز هم برای شرکت در دوره‌ی جستار شخصی تردید دارید

ما باور داریم که جُستار شخصی، آن‌چنان فضایی برای خودروایتگری فراهم می‌کند که کمتر نویسنده‌ای می‌تواند در مقابلش مقاومت کند. اما اگر به هر دلیلی بعد از ۳ جلسه‌ی اول دوره به این نتیجه رسیدید که مناسب این قالب نیستید، هزینه‌ی دوره به شما بازگردانده می‌شود و می‌توانید از گروه دوره خارج شوید. با این روش ما شما را هم در مقابل ضرر مالی و هم فشار ذهنی کارهای ناتمام، بیمه می‌کنیم.

شرایط ویژه برای ثبت‌نام در ۴۸ ساعت اول 

کسانی که در ۴۸ ساعت اول دوره اقدام به ثبت‌نام کنند در گروه تلگرامی بازخورد عضو خواهند شد. عضویت در این گروه مادام‌العمر است و اعضا با توجه به عملکردشان، به تیم مدرسه‌ی جستار ملحق خواهند شد و جستارهای منتخب در سایت مدرسه‌ی جستار با نام خود فرد منتشر خواهد شد.